Borelioza
Zapraszam Was do przeczytania zbioru informacji na temat boreliozy. Artykuł i treści wideo opracowałem z wykorzystaniem najnowszej wiedzy naukowej i badań naukowych, wiedzy i doświadczenia lekarzy, a także powszechnie dostępnych informacji, które jak dotąd nie zostały uznane przez środowisko medyczne. Temat dotyczy wielu osób w Polsce i na świecie. Zapraszam! Sięgnijcie po informacje na temat boreliozy. Przedstawiam Wam dwa punkty widzenia: naukowy w formie odpowiedniej dla tego typu publikacji i komplementarny w przystępnej formie, którą doskonale znacie.
Z naukowego punktu widzenia
Osłabienie, zmęczenie, zaburzenia snu, bóle mięśniowo-stawowe, trudności w koncentracji… Oto lista niecharakterystycznych objawów mogących świadczyć o wystąpieniu szeregu różnych chorób przewlekłych. Są to również objawy, które mogą wystąpić w przebiegu boreliozy. Borelioza jest jedną z najczęściej występujących chorób zakaźnych w Polsce. Ze wstępnych danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) wynika, że w 2019 r. boreliozę rozpoznano u ponad 20 600 osób! Czym jest borelioza? W jaki sposób dochodzi do zachorowania? Jak często stwierdza się zachorowania na boreliozę w Polsce? W jaki sposób leczy się boreliozę? W jaki sposób możemy uchronić się przed zachorowaniem? Zapraszam, przeczytacie w dalszej części artykułu.
Borelioza (borelioza z Lyme, choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa) stanowi jedną z najczęściej występujących chorób odzwierzęcych na półkuli północnej. Pierwszy przypadek boreliozy opisano w 1977 r. w New Lyme i Old Lyme w Stanach Zjednoczonych (stan Connecticut).
Przypadki boreliozy stwierdza się przede wszystkim na półkuli północnej. Zachorowania występują w Ameryce Północnej, Europie oraz Azji. W Polsce zachorowania na boreliozę występują na terenie całego kraju (od kilkuset do kilku tysięcy przypadków rocznie w poszczególnych województwach). Najwyższą zapadalność na boreliozę notuje się w rejonie północno-wschodnim. W ostatnich latach obserwuje się również rosnącą zapadalność na boreliozę na terenach wschodniej i południowej Polski. Roczna zapadalność na boreliozę w Polsce systematycznie rośnie, co jest spowodowane m.in. usprawnieniem diagnostyki w kierunku boreliozy. Ze wstępnych danych NIZP-PZH wynika, że w 2019 r. odnotowano 20 632 zachorowania na boreliozę (zapadalność: 53,7/100 000 mieszkańców). Najwięcej zachorowań zarejestrowano w województwach małopolskim (n=3300, zapadalność: 96,9/100 000 mieszkańców), mazowieckim (n=2232, zapadalność: 41,2/100 000 mieszkańców) i śląskim (n=2215, zapadalność: 49,0/100 000 mieszkańców). Najwyższą zapadalność na boreliozę notuje się w okresie kwiecień-czerwiec i wrzesień-październik, tj. w miesiącach największej aktywności kleszczy.
Boreliozę wywołują Gram-ujemne krętki z rodzaju Borrelia burgdorferi sensu lato, które są przenoszone na człowieka i zwierzęta (np. ptaki, gady, ssaki) przez różne gatunki kleszczy należące do rodzaju Ixodes, w tym Ixodes ricinus (Europa), Ixodes persulcatus (Azja) i Ixodes scapularis (Ameryka Północna). Dotychczas opisano 18 genogatunków krętków z rodzaju Borrelia burgdorferi sensu lato, w tym m.in. B. afzeli, B. bavvariensis, B. bissetti, B. burgdorferi sensu stricto, B. garini, B. lusitaniae, B. valaisiana oraz B. spielmani. Patogen dostaje się do organizmu żywiciela wraz ze śliną zakażonego kleszcza. Ryzyko infekcji wzrasta wraz z okresem żerowania kleszcza na żywicielu. Szacuje się, że tylko około 30% kleszczy, w rzeczywistości, jest nośnikami tego patogenu.
Borelioza stanowi tzw. chorobę wieloukładową. W przebiegu boreliozy może wystąpić szereg objawów ze strony wielu narządów. Objawy kliniczne mogą różnić się w zależności od stadium choroby. We wczesnej miejscowej fazie boreliozy pojawiają się (nie zawsze) charakterystyczne niebolesne i nieswędzące zmiany skórne w postaci rumienia wędrującego (erythema migrans) lub ziarniniaka limfocytarnego (lymphocytoma, lymphadenosis benigna cutis). Rumień występujący jako zaczerwienienie o kształcie pierścienia z przejaśnieniem w środku powstaje wokół miejsca wkłucia kleszcza. W ciągu kolejnych dni i tygodni rumień powiększa swoje rozmiary. Rumień wędrujący zazwyczaj ustępuje samoistnie po 3-4 tygodniach. Ziarniniak limfocytarny w postaci guzka umiejscowionego np. na płatku ucha, brodawce sutkowej lub mosznie występuje znaczniej rzadziej. Nieleczony ziarniniak może utrzymywać się nawet do kilku lat. Wczesna faza boreliozy może objawiać się również m.in. gorączką, bólami głowy, bólami stawowo-mięśniowymi, osłabieniem oraz powiększeniem okolicznych węzłów chłonnych. W ciągu kolejnych kilku tygodni może dojść do wczesnego zakażenia rozsianego. W tej fazie zakażenia mogą wystąpić m.in. objawy ze strony układu sercowego (np. nagły blok przedsionkowo-komorowy, zaburzenia przewodzenia, zaburzenia rytmu), układu nerwowego (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie nerwów czaszkowych) i układu kostno-stawowego (np. zapalenie stawów). Po upływie kolejnych kilku miesięcy do kilku lat mogą wystąpić objawy tzw. późnej boreliozy, w tym m.in. przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn, przewlekłe zapalenie stawów i przewlekła neuroborelioza.
Rozpoznanie boreliozy ustala się na podstawie objawów klinicznych, wywiadu epidemiologicznego (ekspozycja na ukąszenie przez kleszcza w wywiadzie) oraz wyników badań serologicznych. Badania serologiczne wykonuje się dwuetapowo. W pierwszym etapie oznacza się miano swoistych przeciwciał metodą immunoenzymatyczną (test ELISA o wysokiej czułości). Dodatni lub wątpliwy wynik potwierdza się metodą Western-blot. Obecność wyłącznie przeciwciał nie jest dowodem choroby. Wysokie miano swoistych przeciwciał może się utrzymywać przez wiele miesięcy, a nawet lat. Testy serologiczne nie umożliwiają jednoznacznego rozróżnienia pomiędzy czynną infekcją, a stanem po przebyciu boreliozy. Materiał do badań stanowią surowica krwi, płyn mózgowo-rdzeniowy i płyn stawowy.
W leczeniu boreliozy stosuje się leczenie objawowe, którego celem jest złagodzenie objawów występujących w przebiegu boreliozy (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne) i antybiotykoterapię ukierunkowaną na eliminację krętków za pomocą antybiotyków. Dobór antybiotyków i czas leczenia są uzależnione m.in. od postaci choroby, stanu pacjenta i tolerancji na stosowany antybiotyk. Antybiotykoterapia jest krótkotrwała (14-28 dni). Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych w leczeniu boreliozy stosuje się przede wszystkim amoksycylinę, cefotaksym, ceftriakson, cefuroksym i doksycyklinę. Leczenie drugiego rzutu obejmuje azytromycynę, erytromycynę i klarytromycynę. Nie wykazano powiązania pomiędzy przedłużoną antybiotykoterapią a wzrostem efektywności leczenia lub poprawą jakości życia pacjentów z boreliozą. Wykazano z kolei, że przedłużona antybiotykoterapia może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych. Wdrożenie właściwej antybiotykoterapii we wczesnym stadium boreliozy prowadzi do wyleczenia ponad 90% przypadków. Zbyt późne rozpoznanie boreliozy może skutkować rozwojem poważnych i nieodwracalnych zmian w układzie krążenia, układzie nerwowym i układzie ruchu. Możliwe jest również wystąpienie nawrotu objawów boreliozy. Przechorowanie boreliozy nie prowadzi do wytworzenia trwałej odporności. Mogą wystąpić ponowne zachorowania. U pacjentów po przebyciu boreliozy może wystąpić tzw. zespół przewlekłego zmęczenia, zwany również ogólnoustrojową chorobą nietolerancji wysiłku fizycznego (ang. systemic exertion intolerance disease, SEID). W przebiegu zespołu przewlekłego zmęczenia występują m.in. ból głowy, bóle mięśniowo-stawowe, senność, zmęczenie i zaburzenia poznawcze.
Ryzyko zachorowania na boreliozę można zminimalizować poprzez unikanie miejsc bytowania kleszczy lub ograniczenie kontaktu z kleszczami poprzez stosowanie środków ochrony osobistej w postaci odpowiedniego ubioru (np. noszenie jasnych ubrań z długimi rękawami i nogawkami) i tzw. repelentów, czyli środków odstraszających kleszcze. Istotna jest również dokładna obserwacja ciała po powrocie z miejsc bytowania kleszczy oraz w przypadku wkłucia bezzwłoczne profesjonalne usunięcie kleszcza ze skóry za pomocą odpowiednich przyrządów. Dotychczas nie opracowano szczepień ochronnych przeciw boreliozie. Szczepionka chroniąca przed zakażeniami B. burgdorferi sensu stricto została wycofana z produkcji w 2002 r. ze względu m.in. na niską skuteczność i doniesienia o możliwych działaniach niepożądanych. Profilaktyka poekspozycyjna polegająca na podaniu antybiotyków po ukłuciu kleszcza jest stosowana wyłącznie w przypadku mnogich ukłuć u osób dorosłych przebywających na terenie endemicznego występowania boreliozy. Profilaktyka poekspozycyjna polega na jednorazowym podaniu doksycykliny (200 mg p.o.). W przypadku ukąszenia przez kleszcza miejsce wkłucia należy obserwować przez 4 tygodnie. W profilaktyce boreliozy istotne jest również odpowiednie zabezpieczenie zwierząt domowych przed infestacją kleszczy za pomocą obroży, tabletek lub kropel, dokładna obserwacja oraz w przypadku wkłucia natychmiastowe usunięcie kleszcza ze skóry zwierzęcia.
Z mojego, komplementarnego punktu widzenia
Borelioza jest rzeczywiście ogromnym wyzwaniem medycznym. Nie jest ona przenoszona tylko przez kleszcze. Trzeba tutaj powiedzieć, że nie każdy kleszcz jest nosicielem boreliozy. Nosicielem boreliozy mogą być również komary jak też muchy. Zainfekowana matka, jak się okazuje, karmiąc piersią może przekazać boreliozę swojemu dziecku z mlekiem. Nieskończona liczba różnego rodzaju niewyjaśnionych schorzeń, ze stwardnieniem rozsianym włącznie, może być spowodowana zakażeniem boreliozą. Borelioza może zaatakować każdy organ, najczęściej są to kolana, „uwielbia” kolagen… może spowodować zmiany demielinizacyjne układzie nerwowym, które widoczne są jako.. stwardnienie rozsiane!
Leczenie boreliozy nie należy do łatwych terapii. Wiele zależy od tego w jakim momencie infekcji jest dana osoba. Jeżeli przeciwciała przeciw boreliozie IgM są wysokie oznacza to stosunkowo niedawne zakażenie. Forma tego patogenu, występująca wkrótce po zainfekowaniu, rzeczywiście reaguje na antybiotyki. Czy w takim momencie zastosowanie antybiotyków ma sens? Jest to kwestia wyboru. Pozostaje faktem to, że patogen ten reaguje na antybiotyki, ale tylko wtedy, kiedy zakażenie zdarzyło się niezbyt dawno.
Macie uwagi i pytania do powyższego tekstu? Piszcie na adres [email protected]!
Z przyjemnością na nie odpowiem.
Wykorzystane w publikacji źródła: